हरभरा वाण ; हरभरा पिकाचे रेकॉर्ड ब्रेक उत्पादन देणारे ‘टॉप 5’ वाण
हरभरा पिकाचे चांगले व्यवस्थापन करूनही अनेक शेतकऱ्यांना पाहिजे तसे उत्पादन मिळत नाही, याचे मुख्य कारण म्हणजे चुकीच्या वाणाची निवड. हरभऱ्याची पेरणी किंवा लागवड करण्यापूर्वी जर शेतकऱ्याला योग्य जातीची माहिती असेल, तर त्याची निवड करून चांगले उत्पादन घेणे शक्य होते. याच उद्देशाने, महाराष्ट्रात सर्वाधिक उत्पादन देऊ शकणाऱ्या आणि प्रचलित असलेल्या ‘टॉप ६’ हरभरा वाणांची माहिती पाहुयात.
१. जॉकी ९२१८ (Jaki 9218)
हा महाराष्ट्रात सर्वात जास्त प्रचलित असलेला वाण आहे.
- कालावधी: १०५ ते ११० दिवस (जास्त कालावधी). भारी जमिनीचा राजा
- उत्पादन: योग्य व्यवस्थापन केल्यास १२ ते १५ क्विंटल प्रति एकर.
- मुख्य वैशिष्ट्ये: मर रोगाला कमी बळी पडतो आणि याचे दाणे टपोरे व आकर्षक असतात.
२. विजय (Vijay)
ज्या शेतकऱ्यांची हरभऱ्याची पेरणी उशिरा होते, त्यांच्यासाठी हा वाण उत्कृष्ट आहे.
- कालावधी: ९० ते ९५ दिवस (कमी कालावधी)…..उशिरा पेरणीसाठी उत्तम
- उत्पादन: १२ ते १५ क्विंटल प्रति एकर.
- मुख्य वैशिष्ट्ये: मर रोगाला कमी बळी पडतो आणि याच्या एका शेंगात दोन दाणे असतात.
३. दिग्विजय (Digvijay)
हा वाण जॉकी ९२१८ सारखाच अधिक उत्पादन देतो.
- उत्पादन: १० ते १५ क्विंटल प्रति एकर……रोग प्रतिबंधक वाण
- मुख्य वैशिष्ट्ये: हा वाण मर रोगासाठी (Wilt Disease) प्रतिबंधक आहे, त्यामुळे रोगाचा धोका कमी असतो.
४. फुले विक्रम (Phule Vikram)
महात्मा फुले कृषी विद्यापीठाने विकसित केलेला हा एक उत्कृष्ट वाण आहे.
- उत्पादन: १२ क्विंटल प्रति एकर…हार्वेस्टरसाठी सर्वोत्तम
- मुख्य वैशिष्ट्ये: हा वाण उंच वाढतो आणि याला जमिनीपासून उंच शेंगा लागतात, ज्यामुळे हार्वेस्टर (काढणी यंत्र) ने काढणी करणे सोपे होते. मध्यम ते भारी जमीन आणि पाण्याची सोय असल्यास उत्तम.
५. दफ्तरी २१ (Daptari 21)
हा वाण विशेषतः मर रोगाला प्रतिबंधक (प्रतीक्षम) असल्याने लोकप्रिय आहे.
- मुख्य वैशिष्ट्ये: या वानामध्ये मर रोगाचा प्रादुर्भाव खूप कमी होतो, ज्यामुळे चांगले उत्पादन मिळण्यास मदत होते.
६. चिराग (Chirag – अंकुर कंपनी)
शेतकऱ्यांचा भरवशाचा वाण ; हा वाणही महाराष्ट्रात खूप प्रचलित असून, अनेक शेतकरी अनेक वर्षांपासून याची लागवड करून सातत्याने चांगले उत्पादन घेत आहेत.
| वाणाचे नाव | पिकाचा कालावधी (दिवस) | अपेक्षित उत्पादन (प्रति एकर) | मुख्य वैशिष्ट्ये (फायदे) |
| १. जॉकी ९२१८ (Jaki 9218) | १०५ ते ११० दिवस (जास्त कालावधी) | १२ ते १५ क्विंटल | महाराष्ट्रात खूप प्रसिद्ध, मर रोगाला कमी बळी पडतो, दाणे मोठे आणि आकर्षक. भारी जमिनीसाठी उत्तम. |
| २. विजय (Vijay) | ९० ते ९५ दिवस (कमी कालावधी) | १२ ते १५ क्विंटल | उशिरा पेरणीसाठी उत्कृष्ट, मर रोगाला कमी बळी पडतो, एका शेंगात दोन दाणे असतात. |
| ३. दफ्तरी २१ (Daptari 21) | – | – | मर रोगाला (Wilt Disease) पूर्णपणे प्रतिबंधक आहे. त्यामुळे रोगाची भीती कमी असते आणि उत्पादन चांगले मिळते. |
| ४. चिराग (Chirag – अंकुर) | – | – | महाराष्ट्रात अनेक वर्षांपासून शेतकरी मोठ्या प्रमाणात याची लागवड करतात आणि चांगले उत्पादन घेतात. |
| ५. दिग्विजय (Digvijay) | – | १० ते १५ क्विंटल | जॉकी ९२१८ सारखाच जास्त उत्पादन देणारा वाण. मर रोगाला प्रतिबंधक आहे. |
| ६. फुले विक्रम (Phule Vikram) | – | १२ क्विंटल | हार्वेस्टरने काढणी करण्यासाठी सर्वोत्तम! हा वाण उंच वाढतो आणि शेंगा जमिनीपासून उंचीवर लागतात. पाण्याची सोय आणि मध्यम ते भारी जमीन असल्यास उत्तम. |
शेतकरी बंधूंनी त्यांच्या जमिनीचा प्रकार आणि पाण्याची उपलब्धता विचारात घेऊन या सहा प्रचलित वाणांपैकी कोणत्याही वाणाची निवड करावी….
